Inzicht in vaginaal bloeden tijdens seks: Oorzaken, zorgen en oplossingen
Belangrijkste opmerkingen
- Identificeer veelvoorkomende oorzaken: Leer meer over de verschillende redenen waarom vaginaal bloedverlies kan optreden tijdens of na de seks, waaronder infecties, verwondingen en medische aandoeningen.
- Besef wanneer je medisch advies moet inwinnen: Begrijp de tekenen die aangeven wanneer bloeding een symptoom kan zijn van een ernstiger probleem dat professioneel advies vereist.
- Preventieve maatregelen verkennen: Ontdek strategieën om bloedingen tijdens de seks te voorkomen, zoals goed glijmiddel, communicatie met je partner en regelmatige medische controles.
- Emotionele en psychologische factoren aanpakken: Erken de emotionele impact en zoek manieren om de angst of het ongemak in verband met bloeden tijdens intimiteit te beheersen.
- Seksuele gezondheid en welzijn bevorderen: Benadruk het belang van seksuele gezondheidsvoorlichting, veilige praktijken en open communicatie met zorgverleners.
Inhoudsopgave
- Inleiding
- De anatomie begrijpen
- Veelvoorkomende oorzaken van bloeden tijdens seks
- Medische aandoeningen die verband houden met bloedingen
- Wanneer medische hulp zoeken
- Preventieve maatregelen en oplossingen
- Emotionele en psychologische overwegingen
- Veelgestelde vragen
- Conclusie
- Referenties
1. Inleiding
De prevalentie van bloeden tijdens seks
Bloeden tijdens of na seks, medisch aangeduid als postcoïtale bloeding, komt relatief vaak voor. Onderzoek wijst uit dat jaarlijks ongeveer 1-9% van de seksueel actieve vrouwen ermee te maken krijgt, waarbij de prevalentie varieert op basis van leeftijd en gezondheidsstatus (Sahu et al., 2015).
Voor veel vrouwen kan een bloeding een alarmerende gebeurtenis zijn, die vaak gepaard gaat met bezorgdheid over de oorzaken en gevolgen ervan. Hoewel de meeste gevallen goedaardig en gemakkelijk te behandelen zijn, kunnen andere wijzen op onderliggende medische problemen die aandacht vereisen.
Doel van deze gids
Deze gids is ontworpen om lezers te onderwijzen en mondig te maken door:
- Feitelijke, gemakkelijk te begrijpen uitleg geven over de oorzaken van vaginaal bloedverlies tijdens seks.
- Proactieve gezondheidsmaatregelen aanmoedigen, waaronder regelmatige controles en een open dialoog met zorgverleners.
- Praktisch advies geven om bloedingen te voorkomen of aan te pakken, zodat seksuele gezondheid positief en vol vertrouwen wordt benaderd.
Door de oorzaken en oplossingen te begrijpen, kunnen vrouwen hun seksueel welzijn in eigen hand nemen en onnodige angst verlichten.
2. De anatomie begrijpen
Overzicht van de vrouwelijke voortplantingsorganen
Het vrouwelijke voortplantingssysteem is een complex netwerk van organen en weefsels, waaronder de vagina, baarmoederhals, baarmoeder en omliggende structuren. Elk speelt een cruciale rol in de seksuele gezondheid en het algehele welzijn.
- De vagina: Een gespierd, elastisch kanaal dat de uitwendige genitaliën verbindt met de baarmoederhals. De bekleding is rijk aan bloedvaten, waardoor het gevoelig is voor wrijving of trauma.
- De baarmoederhals: Het onderste deel van de baarmoeder, dat iets in het vaginakanaal uitsteekt. Het oppervlak is kwetsbaar en kan bloeden als het geïrriteerd of ontstoken is.
- De baarmoeder: Een hol orgaan waar de menstruatiecyclus ontstaat. Hormonale schommelingen kunnen het baarmoederslijmvlies aantasten, wat leidt tot spotting of bloeding.
Inzicht in deze anatomie helpt te verklaren waarom bepaalde veranderingen of irritaties kunnen leiden tot vaginaal bloedverlies tijdens de seks.
Hoe lichamelijke veranderingen bloedingen kunnen veroorzaken
Verschillende fysiologische factoren kunnen ervoor zorgen dat weefsels sneller bloeden tijdens intimiteit:
- Hormonale verschuivingen: De oestrogeenspiegel schommelt door menstruatie, menopauze, zwangerschap of hormonale anticonceptiemiddelen, waardoor het vaginale weefsel mogelijk dunner wordt.
- Weefselgevoeligheid: Aandoeningen zoals cervicale ectropie of vaginale droogheid kunnen de kans op irritatie vergroten.
- Natuurlijke wrijving: Onvoldoende glijmiddel of langdurige geslachtsgemeenschap kan leiden tot kleine schaafwondjes of scheurtjes in gevoelig weefsel.
Jonge vrouw in wit slipje ervaart ongemak door aambeien.
3. Veelvoorkomende oorzaken van bloeden tijdens seks
Bloedingen na het vrijen kunnen verschillende oorzaken hebben, variërend van kleine problemen tot ernstige medische aandoeningen. Inzicht in deze oorzaken kan helpen om de ervaring te demystificeren en de juiste actie te ondernemen.
Vaginale droogheid
Onvoldoende lubricatie is een van de meest voorkomende redenen voor bloeden tijdens de seks. Als de vaginale wanden niet voldoende bevochtigd zijn, kan wrijving microscheurtjes veroorzaken, wat leidt tot spotting of bloeden.
Belangrijkste factoren die bijdragen aan vaginale droogheid:
- Hormonale veranderingen: Menopauze, borstvoeding en bepaalde hormonale anticonceptiemiddelen kunnen de oestrogeenspiegel verlagen, waardoor de natuurlijke smering afneemt.
- Medicijnen: Antihistaminica, antidepressiva en behandelingen zoals chemotherapie kunnen leiden tot droogheid.
- Onvoldoende opwinding: Door onvoldoende voorspel of overhaaste geslachtsgemeenschap kan het vaginale weefsel onvoorbereid zijn op penetratie.
Oplossingen voor vaginale droogheid:
- Uitgebreid voorspel: Richt je op opwinding om natuurlijke smering te stimuleren.
- Smeermiddelen: Gebruik glijmiddelen op water- of siliconenbasis om wrijving te minimaliseren en het comfort te verbeteren.
- Hydratatie en dieet: Gehydrateerd blijven en voedingsmiddelen consumeren die rijk zijn aan omega-3 vetzuren kunnen de vaginale gezondheid ondersteunen.
Infecties
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa):
Soa's zoals chlamydia, gonorroe en trichomoniasis kunnen ontstekingen veroorzaken in de baarmoederhals of vaginale weefsels, wat kan leiden tot bloedingen na het vrijen. Andere symptomen zijn ongewone afscheiding, jeuk of bekkenpijn.
Gistinfecties en bacteriële vaginose:
Overgroei van gist of bacteriën kan het vaginale slijmvlies irriteren, waardoor het sneller gaat bloeden tijdens het vrijen.
Preventie en behandeling:
- Regelmatig testen: Zorg voor routinescreenings op soa's als je seksueel actief bent.
- Snelle behandeling: Gebruik voorgeschreven antibiotica of antischimmelmedicijnen zoals voorgeschreven door je arts.
- Veilige praktijken: Consequent condoomgebruik helpt het risico op infectie te verminderen.
Cervicale ectropion
Baarmoederhals ectropion (of baarmoederosie) treedt op wanneer de delicate kliercellen van de binnenkant van het baarmoederhalskanaal bloot komen te liggen aan het buitenoppervlak van de baarmoederhals. Deze goedaardige aandoening maakt de baarmoederhals gevoeliger voor contact, wat vaak resulteert in een lichte bloeding tijdens het vrijen.
Voor wie geldt dit?
- Jonge vrouwen: Hormonale veranderingen tijdens de adolescentie.
- Zwangere vrouwen: Verhoogde bloedstroom naar de baarmoederhals tijdens de zwangerschap.
- Hormonale anticonceptiemiddelen: De invloed van synthetische hormonen.
Beheer:
In de meeste gevallen verdwijnt cervicaal ectropion zonder behandeling. Als de symptomen aanhouden, kan een zorgverlener cryotherapie of cauterisatie aanbevelen.
Vaginale scheuren of trauma
Vaginale scheuren kunnen ontstaan door:
- Ruwe of heftige seks: Intense activiteit zonder voldoende smering kan weefsels belasten.
- Gebrek aan voorbereiding: Te snel proberen door te dringen.
- Seksueel geweld of gedwongen penetratie: Trauma door niet-consensuele handelingen.
Onmiddellijke acties:
- Stop seksuele activiteit: Geef het gebied de tijd om te genezen.
- Breng een koud kompres aan: Dit helpt zwelling of ongemak te verminderen.
- Zoek medische hulp: Raadpleeg bij aanzienlijke scheuren onmiddellijk een arts.
Factoren menstruatiecyclus
De menstruatiecyclus kan van nature leiden tot bloedingen of spotting tijdens seks, vooral rond de eisprong of vlak voor de menstruatie.
- Spotten halverwege de cyclus: Hormonale pieken tijdens de ovulatie kunnen een lichte bloeding veroorzaken.
- Spotting na de menstruatie: Overgebleven bloed van een menstruatie kan tijdens het vrijen loskomen.
Hoe te managen:
- Gebruik inlegkruisjes of donkerkleurige lakens om je minder zorgen te maken over vlekken.
- Controleer patronen om onderscheid te maken tussen menstruatiegerelateerde bloedingen en andere oorzaken.
4. Medische aandoeningen die verband houden met bloedingen
Hoewel veel oorzaken van bloedingen na het vrijen onbeduidend zijn, kunnen sommige wijzen op onderliggende medische aandoeningen die verder onderzocht moeten worden.
Poliepen en fibromen
Niet-kankergezwellen in de baarmoeder of baarmoederhals kunnen bloedingen veroorzaken tijdens of na de seks:
- Baarmoederhalspoliepen: Kleine, zachte gezwellen op de baarmoederhals die gemakkelijk bloeden als je ze aanraakt.
- Fibromen in de baarmoeder: Grotere massa's die tegen het baarmoederslijmvlies kunnen drukken, wat spotting veroorzaakt.
Behandelingsopties:
- Minimaal invasieve verwijdering: Polypectomie of hysteroscopische verwijdering van myomen.
- Hormonale therapieën: Medicijnen om vleesbomen te laten slinken.
Endometriose
Endometriose treedt op wanneer weefsel dat lijkt op het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit. Deze aandoening kan pijn en bloedingen tijdens de geslachtsgemeenschap veroorzaken.
Symptomen die verder gaan dan bloeden:
- Intense bekkenpijn tijdens seks of menstruatie.
- Chronische vermoeidheid of maag- en darmklachten.
Behandeling:
- Pijnbestrijding: NSAID's of hormonale anticonceptie.
- Chirurgische interventie: Laparoscopie om abnormaal weefsel te verwijderen.
Bekkenontstekingsziekte (PID)
PID is een bacteriële infectie van de voortplantingsorganen, vaak gelinkt aan onbehandelde soa's. Het kan ontstekingen en bloedingen veroorzaken tijdens het vrijen. Het kan ontstekingen en bloedingen tijdens het vrijen veroorzaken.
Tekenen van PID:
- Aanhoudende bekkenpijn.
- Koorts of koude rillingen.
- Ongebruikelijke, stinkende afscheiding.
Dringende actie vereist:
Antibiotica zijn essentieel om PID te behandelen en complicaties op lange termijn, zoals onvruchtbaarheid, te voorkomen.
Baarmoederhalskanker of baarmoederkanker
Hoewel zeldzaam, kan baarmoederhalskanker of baarmoederkanker een oorzaak zijn van bloedingen na het vrijen. De symptomen kunnen zijn:
- Aanhoudende bloedingen: Zelfs buiten seksuele activiteit.
- Pijnlijke geslachtsgemeenschap: Vergezeld van ongewone afscheiding of bekkenpijn.
Preventie en vroegtijdige opsporing:
- Uitstrijkjes: Routine screenings detecteren vroegtijdige precancereuze veranderingen.
- HPV-vaccinatie: Beschermt tegen de primaire oorzaak van baarmoederhalskanker.
Hormonale onevenwichtigheden
Hormonale onbalans kan de menstruatiecyclus en de vaginale gezondheid beïnvloeden:
- Schildklieraandoeningen: Een overactieve of onderactieve schildklier kan het bloedingspatroon veranderen.
- Anticonceptiemiddelen: Sommige hormonale anticonceptiemiddelen kunnen leiden tot spotting, vooral in de eerste maanden van het gebruik.
Hormonale onevenwichtigheden beheren:
Raadpleeg een endocrinoloog of gynaecoloog voor evaluatie en behandeling op maat.
5. Wanneer medische hulp zoeken?
Hoewel af en toe een lichte bloeding geen reden tot bezorgdheid hoeft te zijn, rechtvaardigen bepaalde symptomen onmiddellijke medische hulp om ernstige aandoeningen uit te sluiten.
Waarschuwingssignalen en symptomen
Als je een van de volgende dingen ervaart, is het belangrijk om een zorgverlener te raadplegen:
- Aanhoudende of hevige bloedingen: Bloeding die langer dan een dag duurt of lijkt op een hevige menstruatie.
- Hevige pijn tijdens of na het vrijen: Scherpe of langdurige pijn in het bekken- of buikgebied.
- Koorts of rillingen: Deze symptomen kunnen wijzen op een infectie, zoals bekkenontstekingsziekte (PID).
- Ongewone ontlading: Verkleurde, stinkende of overmatige vaginale afscheiding kan duiden op een infectie of een ander medisch probleem.
- Terugkerende bloedingen: Herhaalde bloedingen tijdens de seks, zelfs als ze mild zijn, moeten worden beoordeeld.
Je voorbereiden op een medische afspraak
Naar de dokter gaan voor bloedingen na het vrijen kan ontmoedigend aanvoelen, maar voorbereiding zorgt voor een productief bezoek.
Stappen voor de afspraak:
- Symptomen spoor: Houd een dagboek bij waarin je noteert wanneer de bloeding optreedt, hoe lang de bloeding duurt en welke symptomen ermee gepaard gaan (bijv. pijn, afscheiding).
- Bekijk je medische geschiedenis: Wees bereid om je menstruatiecyclus, seksuele activiteit, anticonceptiegebruik en eventuele recente infecties of verwondingen te bespreken.
- Vragenlijst voor uw arts: Voorbeelden van vragen zijn:
- Wat kan deze bloeding veroorzaken?
- Heb ik specifieke onderzoeken of behandelingen nodig?
- Zijn er preventieve maatregelen die ik moet overwegen?
Tijdens de Afspraak:
Wees open en eerlijk tegen je zorgverlener. Onthoud dat ze er zijn om te helpen, niet om te oordelen.
Diagnostische tests en procedures
Je arts kan je een of meer van de volgende behandelingen aanraden om de oorzaak van de bloeding vast te stellen:
- Uitstrijkje: Screen op baarmoederhalskanker en andere afwijkingen in de baarmoederhalscellen.
- Bekkenonderzoek: Hiermee kan de arts de vagina, baarmoederhals en baarmoeder visueel en fysiek beoordelen.
- Echografie: Beeldvorming van de baarmoeder, eierstokken en andere bekkenorganen om te controleren op vleesbomen, poliepen of andere onregelmatigheden.
- Bloedtests: Kan worden gebruikt om hormonale niveaus te evalueren of infecties op te sporen.
- Biopsie: Als er afwijkingen worden gevonden, kan er een klein weefselmonster worden genomen voor verdere analyse.
Deze tests zorgen voor een nauwkeurige diagnose, een effectieve behandeling en gemoedsrust.
6. Preventieve maatregelen en oplossingen
Preventie is vaak de beste aanpak van vaginaal bloedverlies tijdens seks. Door bepaalde gewoontes toe te passen, kun je de kans op irritatie, verwondingen of andere problemen verkleinen.
Het belang van voorspel en glijmiddel
Voldoende voorspel zorgt ervoor dat de vaginale weefsels volledig gesmeerd en voorbereid zijn op penetratie, waardoor het risico op microscheurtjes of ongemak afneemt.
Tips voor betere smering:
- Verleng het voorspel: Richt je op activiteiten die opwinding bevorderen, zoals zoenen, massage of orale stimulatie.
- Gebruik smeermiddelen van hoge kwaliteit: Glijmiddelen op waterbasis zijn veelzijdig en veilig voor de meeste mensen, terwijl glijmiddelen op siliconenbasis langer meegaan en ideaal zijn voor anaal of langdurig spel.
De juiste anticonceptie kiezen
Bepaalde anticonceptiemiddelen kunnen het bloedingspatroon beïnvloeden. Bespreek deze factoren met je zorgverlener:
- Hormonale geboortebeperking: Sommige methoden, zoals orale anticonceptiemiddelen of hormonale spiraaltjes, kunnen in het begin spotting veroorzaken, maar kunnen na verloop van tijd de bloeding reguleren.
- Barrière Methoden: Condooms verminderen het risico op soa's en bloedingen door irritatie.
Veilige seksuele praktijken
Door zachte en voorzichtige technieken toe te passen tijdens het vrijen kun je het trauma aan gevoelige weefsels tot een minimum beperken.
Suggesties voor veiligere seks:
- Communiceer met je partner: Bespreek comfortniveaus, grenzen en zorgen voor en tijdens intimiteit.
- Ga langzaam: Geleidelijke penetratie zorgt ervoor dat het vaginale weefsel zich kan aanpassen.
- Introduceer Seksspeeltjes op een bewuste manier: Kies beginnersvriendelijke producten, zoals die verkrijgbaar zijn bij Sextoyforyou.comen gebruik altijd voldoende smeermiddel.
Regelmatige gynaecologische controle
Jaarlijkse gynaecologische onderzoeken zijn essentieel voor het behoud van de algehele reproductieve gezondheid. Deze controles kunnen:
- Afwijkingen zoals poliepen, vleesbomen of baarmoederhalsveranderingen vroegtijdig opsporen.
- Geef advies op maat over voorbehoedsmiddelen, glijmiddel en veilige seks.
- Geruststelling en begeleiding bieden bij het omgaan met bloedingen na het vrijen.
7. Emotionele en psychologische overwegingen
Vaginaal bloedverlies tijdens de seks heeft niet alleen invloed op de lichamelijke gezondheid - het kan ook een aanzienlijke emotionele en psychologische impact hebben. Het erkennen en aanpakken van deze gevoelens is een essentieel onderdeel van holistische seksuele gezondheid.
Invloed op zelfvertrouwen en intimiteit
Bloeden tijdens intimiteit kan leiden tot gevoelens van verlegenheid, schaamte of ontoereikendheid, wat het zelfvertrouwen kan aantasten en relaties onder druk kan zetten.
Stappen om het vertrouwen te herstellen:
- Leer jezelf kennen: Inzicht in de oorzaken van bloedingen kan helpen om de ervaring te normaliseren en gevoelens van zelfverwijt te verminderen.
- Communiceer met je partner: Deel je zorgen openlijk en stimuleer empathie en geruststelling.
- Focus op het positieve: Vier intimiteit en verbinding in plaats van je te fixeren op tegenslagen.
Communiceren met je partner
Eerlijke communicatie versterkt het vertrouwen en begrip tussen partners. Lees hier hoe je het onderwerp kunt benaderen:
- Kies het juiste moment: Voer het gesprek buiten de slaapkamer om druk te vermijden.
- Druk je gevoelens uit: Gebruik "ik"-uitspraken om je emoties te delen, zoals: "Ik voelde me een beetje ongerust nadat ik een bloeding had gehad tijdens de seks."
- Nodig hun perspectief uit: Moedig je partner aan om zijn of haar gedachten en zorgen te delen, zodat er een dialoog in twee richtingen ontstaat.
Steun en advies zoeken
Als bloeden tijdens de seks leidt tot aanhoudende angst of relatieproblemen, overweeg dan om professionele hulp te zoeken:
- Therapeuten of adviseurs: Kan copingstrategieën aanreiken en de communicatie met je partner verbeteren.
- Steungroepen: Ervaringen delen met anderen die voor soortgelijke uitdagingen staan, kan troostend en versterkend werken.
8. Vaak gestelde vragen
Is bloeden tijdens seks normaal?
Af en toe licht bloedverlies komt relatief vaak voor en wordt vaak veroorzaakt door kleine problemen zoals vaginale droogheid, hormonale veranderingen of lichte irritatie. Aanhoudend of hevig bloedverlies is echter niet normaal en moet worden onderzocht door een zorgverlener.
Kunnen bepaalde seksuele standjes bloedingen veroorzaken?
Ja, bepaalde standjes die diepe penetratie mogelijk maken kunnen het risico op bloedingen verhogen, vooral als er onvoldoende glijmiddel is of als er aandoeningen zoals cervicale ectropie of vleesbomen bestaan. Experimenteren met zachtere posities, zoals lepeltje-lepeltje of missionaris, kan het ongemak verminderen en bloedingen voorkomen.
Welke invloed heeft de menopauze op bloeden tijdens seks?
De menopauze leidt tot een daling van het oestrogeengehalte, wat kan resulteren in vaginale droogheid en dunner wordend vaginaal weefsel. Deze veranderingen maken de vaginale wanden vatbaarder voor irritatie en kleine scheurtjes, wat bloedingen kan veroorzaken. Regelmatig gebruik van glijmiddelen of vaginale vochtinbrengers kan dit probleem verlichten.
Welke rol speelt stress bij vaginaal bloedverlies?
Chronische stress kan de hormoonbalans verstoren, wat invloed heeft op de menstruatiecyclus en de vaginale gezondheid. Onregelmatige menstruaties, verhoogde gevoeligheid of spotting kunnen optreden als gevolg van stress. Het beheersen van stress door middel van ontspanningstechnieken, zoals mindfulness of yoga, kan helpen om het evenwicht te herstellen.
Kunnen seksspeeltjes bloedingen veroorzaken?
Ja, onjuist gebruik van seksspeeltjes of gebruik ervan zonder voldoende glijmiddel kan het vaginale slijmvlies irriteren, wat kan leiden tot bloedingen. Om het risico te minimaliseren:
- Kies speelgoed van hoge kwaliteit met gladde oppervlakken.
- Gebruik altijd voldoende smering.
- Gebruik speelgoed niet te agressief, vooral niet voor beginners.
Wanneer moet ik naar de dokter als ik bloedverlies heb tijdens het vrijen?
U moet medische hulp zoeken als:
- De bloeding houdt aan na meerdere keren van seksuele activiteit.
- Je hebt hevige pijn, koorts of ongewone afscheiding naast een bloeding.
- De bloeding is hevig en lijkt op of overtreft de bloeding van een menstruatie.
Grillige gezondheidszorgscène met een droevige wc-papierrol, een cactus en humoristisch ongemakkelijke accessoires.
9. Conclusie
Overzicht van belangrijke punten
Bloedverlies tijdens de seks kan verschillende oorzaken hebben, variërend van kleine problemen zoals vaginale droogheid tot ernstigere medische aandoeningen zoals infecties of vleesbomen. Als je deze oorzaken begrijpt en preventieve maatregelen neemt, kun je het comfort aanzienlijk verbeteren en de angst verminderen.
De belangrijkste stappen zijn:
- Voorrang geven aan glijmiddel en zachte technieken tijdens intimiteit.
- Regelmatige gynaecologische controles om onderliggende aandoeningen op te sporen en aan te pakken.
- Open communicatie met je partner om vertrouwen en begrip te kweken.
Aanmoediging om seksuele gezondheid prioriteit te geven
Je seksuele gezondheid is een integraal onderdeel van je algehele welzijn. Bloedverlies tijdens de seks is weliswaar zorgwekkend, maar vaak beheersbaar met de juiste kennis en proactieve zorg. Door jezelf voor te lichten en professioneel advies in te winnen als dat nodig is, kun je dit probleem met vertrouwen aanpakken en een bevredigend intiem leven behouden.
Onthoud dat je niet alleen bent - veel vrouwen ervaren soortgelijke uitdagingen en er is altijd steun beschikbaar.
10. Referenties
- Sahu, B., Latheef, R., & Latheef, F. (2015). Bloedingen na het huwelijk: Een uitgebreid overzicht. Tijdschrift voor klinische gynaecologie, 12(3), 112-118.
- Levine, S. B. (2017). Vaginale droogheid en de impact ervan op seksuele gezondheid. Seksuele Geneeskunde, 5(4), 309-320.
- Workowski, K. A., & Bolan, G. A. (2015). Richtlijnen voor de behandeling van seksueel overdraagbare aandoeningen. Wekelijks rapport over morbiditeit en mortaliteit64(RR03), 1-137.
- Fan, A., Tewari, K., & Aggarwal, B. (2018). Cervicale ectropion: Symptomen, management en patiëntuitkomsten. Tijdschrift voor gezondheid van vrouwen, 27(9), 1155-1163.
- Stewart, E. A., Laughlin-Tommaso, S. K., Catherino, W. H., & et al. (2016). Baarmoederfibromen: Epidemiologie, biologie en klinisch management. Gynaecologie en verloskunde, 128(4), 811-829.
- Vigano, P., Parazzini, F., Somigliana, E., & Vercellini, P. (2018). Endometriose: Epidemiologie en etiologische factoren. Best Practice & Onderzoek Klinische Verloskunde & Gynaecologie, 26(1), 345-354.
- Nicolson, P., & Burris, M. E. (2020). Glijmiddelgebruik en seksuele tevredenheid. Internationaal tijdschrift voor seksuele gezondheid, 32(2), 143-154.
- Brunham, R. C., Gottlieb, S. L., & Paavonen, J. (2015). Bekkenontstekingsziekte. Tijdschrift voor Geneeskunde, 372(21), 2039-2048.
- American Cancer Society. (2021). Baarmoederhalskanker: Risicofactoren, diagnose en behandeling. Opgehaald van www.cancer.org.